Alzheimer beyindeki sinir hücrelerinin zaman içerisinde tahrip olmasıyla meydana gelir. Bu tahrip sonucu beyin işlevlerini kaybetmeye başlar. Alzheimer hastalığında hafıza kaybı, davranışsal değişiklikler ve bilişsel gerileme görülür. Genelde yavaş ilerleyen bir hastalıktır.
Alzheimer Evreleri Nelerdir?
Alzheimer farklı evrelere ayrılır. Alzheimer hastalığının evreleri şu şekilde sıralanabilir:
- Hafif kognitif bozukluk (HKB) evresi; kişinin hafif bilişsel sorunlar yaşamaya başladığı evredir. Günlük yaşam aktivitelerini bağımsız şekilde sürdürebilir. Dikkat eksikliği, hafıza zayıflığı, kelime bulma zorlukları gibi belirtiler görülür.
- Hafif alzheimer evresi; belirtilerin daha belirgin hale geldiği evredir. Alzheimer hastalığına sahip olunduğu genelde bu evrede anlaşılır. Hafıza, konuşma, ifade etme yetenekleri daha kötüye gider. Bu yüzden kişi günlük aktivitelerinde zorluk yaşamaya başlar.
- Orta alzheimer evresi; bu evrede kişi tanıdığı kişileri ya da yerleri karıştırma gibi durumlarla karşılaşır. Kişilik özelliklerinde de değişimler gözlenir. Yardımsız yaşamak daha zor hale gelir.
- Ağır alzheimer evresi; bu evrede kişi artık tek başına yaşamını sürdüremez hale gelir. Fiziksel ve zihinsel becerilerde ileri seviye bozulmalar görülür. Kişi yatağa bağımlı hale de gelebilir.
Alzheimer hastalığının ilerleyişi her hastada farklı seyreder. Evreler arasında keskin bir ayrım görülmeyebilir.
Alzheimer Hastalığının İlk Evreleri
Alzheimer hastalığının ilk evreleri hafif kognitif bozukluk olarak adlandırılır ve hastalığın belirtileri anlaşılamayacak şekilde görülebilir. Erken evrelerdeki belirtiler küçük unutkanlıklar ya da herkeste olan şeyler gibi düşünülerek gözden kaçırılabilir. Alzheimer ilk evre belirtileri; günlük rutin işleri yaparken kafa karışıklığı, bir iş yaparken sonra ne yapacağını unutma, yakın zamanda yaşadığı olayları unutma ya da yeni tanıştığı kişilerin isimlerini hatırlamakta zorlanma şeklinde görülebilir. Kişi düşünceleri arasında bir sis bulutu dolanıyormuş gibi hissedebilir. Bu durum karar verme sürecini ve odaklanmayı zorlaştırır. Bu durumları yaşayan kişinin yaşı büyükse yaşla ilişkilendirildiğinden alzheimer belirtileri olduğu gözden kaçabilir.
Alzheimer Hastalığının Orta Evreleri
Alzheimer hastalığının orta evrelerinde belirtiler artık daha belirgin hale gelmeye başlayarak kişinin günlük yaşamını daha çok etkilemeye başlar. Mekansal ve zamansal algılarda kaymalar ya da karmaşalar başlar. Kişi günleri karıştırabilir. Tanıdık yüzleri unutabilir ve tanıdığı kişilerin de adını hatırlamakta zorluk çekip karıştırabilir. Konuşma becerilerindeki gerileme daha belirgin hale gelir. Kelimeleri bulmakta zorlanmakla beraber cümleleri oluşturmakta sıkıntı yaşarlar. Gündelik işleri yapmak daha zor hale gelir. Orta evrede alzheimer görülen hastaların kişilik değişimleri daha belirgindir. Sabırlı ve dengeli ruh sahibi bir iken huzursuz, endişeli ya da kızgın karaktere dönüşebilirler.
Alzheimer Hastalığının İleri Evreleri
Alzheimerin ileri seviyelerinde hastaların zihni çok karışık hale gelebilir. Kişinin öncekinden tamamen farklı bir ruh haline bürünmesi, birçok kişiyi ve anıyı unutması gibi durumlar görülür. Hatıralar ve insanlar arasındaki bağları kopmuş ya da kopmaktadır. Kişiler yakından tanıdığı kişileri hatırlayamaz ve tanıyamaz hale gelir. Kişilikleri tutarsız ve belirsiz olarak şekillenir. Bir an sakin olabilirken birden agresif, korkmuş ya da huzursuz ruh haline bürünebilirler. Kişi kendini tek başına idare edemez. İletişim yetenekleri düşüşe geçer ve dokunma ya da göz temasıyla iletişime geçmeye başlayabilirler.
Alzheimer Tedavisi
Alzheimer tedavisi tam anlamıyla yoktur. Ancak hastalığın etkilerini hafifletmek ve duygu durumunu dengelemek için ilaç kullanılabilir. İlaç kullanımıyla alzheimer hastalığının ilerleyişi yavaşlatılabilir. Bu ilaçlar ile hastanın belleği ve düşünce becerileri korunmaya çalışılır. Bir başka ilerleme engelleyici unsur ise bilişsel uyarımlardır. Bulmaca, resim yapma, kitap okuma, müzik dinleme gibi etkinlikler önemli rol oynar. Fiziksel egzersiz de önem taşır. Kişilerin günlük aktivitelerinde aktif olmalarını sağlayan sporu hayatlarına katmaları gerekir.
Alzheimer ve demans hastalarında zayıflayan hafıza, bellek, soyut düşünce ve muhakeme becerilerinin geliştirilmesi ile ilgili konuşma terapisti tarafından terapi verilmektedir. Beyin fonksiyonlarını geliştiren egzersiz çalışmaları sayesinde hastalığın ileri seviyeye geçmesi önlenir ve hasta bağımsız yaşam becerilerini uzun süre muhafaza eder.
Terapi egzersizlerin amacı hastalığın seyrini yavaşlatmak, hastanın bilişsel becerilerini korumak, hayattan kopmasını engellemek, kendisi için bir şeyler yaptığının hissiyatını sağlayıp kendini iyi hissetmesini, kendine güvenini sağlamak. Genel amacımız hastanın bağımsızlığını uzun süre muhafaza etmek.
Alzheimer ne kadar hızlı ilerler?
Alzheimerın ilerleme hızı kişiden kişiye göre değişiklik gösterir. Bazı Alzheimer hastalarında hastalığın ilerlemesi 1-2 yıl içinde görülürken bazı hastalarda 20 yıl içerisinde ilerler.
Alzheimer son evresi nasıl anlaşılır?
Hafızanın tamamen kaybolması, konuşma becerisinin çok azalması gibi durumlar alzheimerın son evresinde görülür.
Alzheimer hastaları çok uyur mu?
Alzheimer hastaları aşırı uyku halinde olabilir. Ayrıca uykuda nefes alma sorunları ve kötü uyku alışkanlıkları da görülebilir.
Alzheimer hastaları neleri unutur?
Alzheimer hastaları; anıları, kişileri, mekanları unutmakla birlikte zamanları da karıştırabilirler.
Alzheimer hastalarına nasıl davranmak gerekir?
Alzheimer hastaları konuşmakta zorlanabilir ve bazı sorulara cevap vermeyebilirler. Bu durumlarda kişileri zorlamamak gerekir. Sabırlı olunmalıdır.
